Autyzm - co to jest?

Autyzm to całościowe zaburzenie rozwoju. Oznacza to, że autyzm jest zaburzeniem bardzo złożonym i wpływa na całe funkcjonowanie dziecka. Niektóre dzieci mają autyzm od początku, od urodzenia, a u innych pojawia się nagle, z jakiegoś powodu, ale pierwsze objawy autyzmu występują zazwyczaj przed 3 rokiem życia. Stopień autyzmu może być bardzo różny: od ciężkiego do łagodnego. Łagodną postać autyzmu nazywamy Zespołem Aspergera.

Obecnie nie znamy wszystkich złożonych przyczyn autyzmu, wiemy natomiast, że mózg osób z autyzmem inaczej odbiera otaczający nas świat. Wiemy również, że autyzmem nie można się zarazić. Nie ma jednego leku na autyzm, ale dzięki szybkiej diagnozie i wszechstronnym oddziaływaniom: intensywnej terapii i edukacji można osiągnąć dużą poprawę w funkcjonowaniu osób z autyzmem oraz stopniowo włączać je w życie społeczne (np.: pójście do przedszkola, szkoły, pracy).

Jakie są osoby z autyzmem?

Osoby z autyzmem są bardzo różne, ale wszystkie mają problemy w kilku obszarach:

• nawiązywaniu relacji z innymi osobami - np.: nie potrafią patrzeć w oczy, nie rozpoznają naszej mimiki i uczuć, nie wiedzą, jak zacząć rozmowę;
• porozumiewaniu się z innymi osobami – część osób z autyzmem przez całe swoje życie nie mówi, a u pozostałych mowa rozwija się zwykle późno. Osoby, które mówią często nie rozumieją znaczenia wszystkich wypowiadanych słów i mają trudności w prowadzeniu rozmowy;
• rozumieniu mowy – np.: poleceń, wypowiedzi, żartów;
• rozwijaniu zabawy i wyobraźni;
• panowaniu nad swoim zachowaniem – wiele osób z autyzmem ma problemy sensoryczne, co oznacza, że zmysły inaczej odbierają bodźce tj.: światło, obrazy, dźwięki, inaczej odczuwają dotyk, zapach, smak, czy ból (np.: boją się dźwięku miksera, wpatrują się w lampy, kręcą się długo w kółko, nie pozwalają wziąć się za rękę, biorą niejadalne rzeczy do buzi, itp.).

„Mam Brata / Siostrę z autyzmem” – co czuje rodzeństwo dzieci z autyzmem?

Autyzm to bardzo złożone zaburzenie, które wpływa nie tylko na samą osobę z autyzmem, ale też na jej otoczenie i rodzinę. Fakt, że jesteś Bratem / Siostrą osoby z autyzmem może wywoływać w Tobie różne emocje. Możesz czasami:

• Wstydzić się, bo Twój Brat / Siostra zachowuje się „dziwnie” na ulicy.
• Być zazdrosny, bo rodzice więcej czasu poświęcają Twojemu Bratu / Siostrze.
• Bać się, co będzie w przyszłości z Twoim Bratem / Siostrą.
• Gniewać się na Twojego Brata / Siostrę.
• Czuć się winny, że Twój Brat / Siostra ma autyzm (tak naprawdę nie miałeś na to żadnego wpływu!).
• Czuć się samotny, bo masz mało kolegów / koleżanek, których możesz zaprosić do domu.
• Czuć się zły, że nie masz czasu na rozwijanie swoich zainteresowań.
• Czuć się poszkodowany, bo masz za dużo obowiązków w domu.
• Czuć się bezradny, bo nie umiesz wytłumaczyć innym problemów Twojego Brata / Siostry.
• Czuć się zbyt odpowiedzialnym za Brata/Siostrę.
• Czuć lęk przed zabawą, zostawaniem sam na sam z Bratem/Siostrą.
• Czuć strach, bo nie wiesz co to jest autyzm i jak go się leczy.

„Jak mogę pomóc mojemu Bratu / Siostrze z autyzmem?” – ważna rola rodzeństwa w terapii dziecka z autyzmem

Osoby z autyzmem mają problemy w rozumieniu naszego świata – inaczej odbierają obrazy, dźwięki, inaczej odczuwają, często nie rozumieją w pełni naszego języka, nie potrafią też mówić o tym, co chcą i jak się czują, nie potrafią nawiązywać kontaktów z innymi osobami i często czują się samotne. Jak możesz pomóc Twojemu Bratu / Siostrze? Przede wszystkim możesz:

• Akceptować to, że Twój Brat / Siostra jest osobą z autyzmem.
• Zrozumieć, że czasami zachowuje się „dziwnie”, bo Jego / Jej mózg inaczej odbiera świat.
• Być cierpliwym i starać się rozumieć to, co chce przekazać Twój Brat / Siostra.
• Mówić prostym językiem, nie używać przenośni, porównań, żartów słownych.
• Pokazywać to, co mówisz na obrazkach lub piktogramach, pomagać sobie gestem.
• Wspierać w nauce nowych umiejętności.
• Pomagać w poznawaniu nowych osób.
• Bawić się i uczyć zasad, które panują w zabawie .
• Kochać Brata /Siostrę bezwarunkowo.

„Jestem Bratem / Siostrą” osoby z autyzmem – jak wspierać rodzeństwo dzieci z autyzmem

Rodzice, terapeuci dużo czasu poświęcają na terapię i naukę Twojego Brata / Siostry z autyzmem, ale Ty też jesteś ważny!

• Pytaj rodziców lub terapeutów o problemy Twojego Brata / Siostry, o autyzm.
• Mów o tym, co czujesz.
• Realizuj swoje zainteresowania.
• Poznawaj inne osoby, które mają rodzeństwo z autyzmem.
• Szukaj w literaturze i Internecie różnych informacji na temat autyzmu.

Warto przeczytać:

• Roksana Jędrzejewska-Wróbel: „Kosmita”
• Janssen Kolet: „Mój brat jak huragan”
• Luke Jackson: „Świry, dziwadła i Zespół Aspergera”.
• Ellen Notbohm: „10 rzeczy, o których chciałoby ci powiedzieć dziecko z autyzmem”